NFC zu E-K-04

DLACZEGO LÜNEBURG?

Sanatorium i Dom Opieki w Lüneburgu oraz Szpital Miejski w Lüneburgu były scenami różnych zbrodni »Eutanazji«. Było ku temu kilka powodów. Lüneburg jest również wyjątkowy pod względem skali przestępstw.

Dziedziczny Sąd Zdrowia w Lüneburgu wydał ponad dwa razy więcej wyroków o przymusowej sterylizacji niż w innych miejscach. Wynikało to również z faktu, że na miejscu znajdowały się wszystkie obiekty potrzebne do wdrożenia »Higieny rasowej«: szkoła pomocnicza, koszary, urząd zdrowia, sanatorium i dom opieki, dziedziczny sąd zdrowia i szpital. Instytucje te pracowały ramię w ramię.

W sumie ponad 2000 chorych zostało przeniesionych z zakładów leczniczych i opiekuńczych prowincji Hanower do »akcji T4«. Tylko nieliczni przeżyli.

Transfery pacjentów z prowincji Hanower w 1941 r.

Większość zakładów w prowincji Hanower przeniosła średnio poniżej 200 chorych. Z zakładu leczniczego i opiekuńczego w Lüneburgu do zakładów »T4« przeniesiono łącznie 483 chorych. Było to ponad dwa razy więcej niż z prawie wszystkich innych zakładów w prowincji Hanower. Powodem tego było to, że wiosną 1941 r. 476 chorych miało zostać przeniesionych z hamburskiego zakładu Langenhorn do Lüneburga i potrzebne były wolne łóżka.

W 1939 r. plan urbanistyczny Lüneburga początkowo nie przewidywał przekształcenia Lüneburga w »Gaustadt«. Sanatorium i dom opieki w Lüneburgu pozostały nietknięte w legendzie (numer 7). Zmieniło się to w latach 1939-1941.

Es ist ein vergilbter Bebauungsplan der Stadt Lüneburg in schwarz-weiß mit gelb hervorgehobenen Hauptverkehrsachsen und blau hervorgehobenem Flusslauf der Ilmenau. Verschiedene Gebiete sind unterschiedlich schraffiert. Eine unten links platzierte Legende gibt Aufschluss darüber, welche Gebiete landwirtschaftlich, industriell, oder militärisch genutzt werden, und wo sich Wiesen, Felder und Wohngebiete befinden. 26 Anlagen sind mit Nummern gekennzeichnet und ebenfalls in der Legende aufgeführt. Hierzu gehören das Krankenhaus, Friedhöfe, aber auch die Kasernen, das Elektrizitätswerk und andere Infrastrukturen der Stadt Lüneburg.

Lüneburg 1939, kolekcja Pinnekamp, z: Werner Preuß: Rozwój miast i architektura. Lüneburg w XX wieku, Husum 2001, s. 73.

Es ist ein vergilbter Bebauungsplan der Stadt Lüneburg in schwarz-weiß. Verschiedene Gebiete sind unterschiedlich schraffiert. Eingezeichnet ist ein Gauforum, ein Parteitagsgelände, riesige Flächen zur militärischen Nutzung. Auch der Zentralfriedhof ist neu ausgewiesen und entspricht der Größe der gesamten Altstadt. Die gesamte Stadt, so kann dem Plan entnommen werden, sollte neu erbaut werden mit Stadtpark, Strandbad und neuem Kurpark und neuen Wohngebieten.

Lüneburg 1939, kolekcja Pinnekamp, z: Werner Preuß: Rozwój miast i architektura. Lüneburg w XX wieku, Husum 2001, s. 74.

Ogólny plan rozwoju z 1941 r. pokazuje, że na północny wschód od sanatorium i domu opieki w Lüneburgu planowano gigantyczne Gauforum, które miało być ponad czterokrotnie większe od terenu sanatorium i domu opieki. Na południe od azylu miało powstać centrum konferencyjne partii. Na terenie sanatorium i domu opieki planowano utworzenie »Narodowej Politycznej Instytucji Państwowej« (NAPOLA).

Es ist ein vergilbter, kolorierter Bebauungsplan der Stadt Lüneburg, in dem verschiedene Nutzungen und Gebiete farblich hervorgehoben sind. Neben den grün gehaltenen Grünflächen stechen die in Gelb gehaltenen Neubaugebiete hervor, die militärisch genutzten Flächen sind in rosa eingefärbt.

Plan miasta Lüneburg z zaznaczonymi planowanymi budynkami nazistowskimi, około 1941 r.

StadtALg K 10-H-6-1

Instytucja ta miała paść ofiarą ekspansji Lüneburga, który stał się stolicą Gau. Max Bräuner zapobiegł temu.

Oprócz wykorzystania instytucji na potrzeby NAPOLA, mówi się również o planach przeniesienia do niej centrum szkoleniowego SS lub koszar. Część administracji Gau miała również zostać umieszczona w budynkach instytucji. Max Bräuner był w stanie zapobiec zamknięciu sanatorium i domu opieki poprzez utworzenie »specjalistycznego oddziału dziecięcego«.

Fragment oświadczenia Maxa Bräunera z dnia 30 listopada 1961 r.

NLA Hannover Nds. 721 Lüneburg Acc. 8/98 N. 3

»Wszystko to przekonało mnie teraz do zaakceptowania propozycji Komitetu Rzeszy, aby utworzyć wyspecjalizowany oddział dziecięcy. Przynajmniej w ten sposób mogłem liczyć na zachowanie instytucji dla moich pacjentów.«

NLA Hannover Nds. 721 Lüneburg Acc. 8/98 N. 3.

Es ist ein schwarz-weißes Gruppenfoto von 40 Jungen im Alter von sechs bis 16 Jahren, drei Pflegerinnen und zwei jungen Männern. Viele Jungen tragen Matrosenhemden und einen Pullover, kurze Hosen, Strümpfe und Stiefel. Die älteren Jungen tragen Hemden und Jacken. Eine Pflegerin sitzt inmitten der Gruppe und hat einen Jungen auf dem Schoss. Zwei Pflegerinnen tragen ihre Uniform mit Schwesternhaube. Die Gruppe steht in vier Reihen im Garten eines der Gebäude der Heil- und Pflegeanstalt Lüneburg. Die meisten Jungen lachen in die Kamera.

Zdjęcie grupowe dzieci i młodzieży z opiekunami w domu wypoczynkowym na terenie sanatorium i domu opieki w Lüneburgu, 26.7.1920 r.

ArEGL 118.

Istniały już możliwości utworzenia »oddziału dziecięcego«. Latem 1920 r. poszczególne budynki były już wykorzystywane na »dom wakacyjny« dla dzieci. Wiosną 1922 r. w domach nr 12, 14, 16, 20 i 26 utworzono »dom wypoczynkowy dla dzieci«. Był on prowadzony przez Landesverein für Volkswohlfahrt Hannover. Pierwszeństwo miały dzieci z prowincji Hanower. Opiekę medyczną nad dziećmi sprawował pierwszy starszy lekarz sanatorium i domu opieki.

Es ist eine vergilbte Seite Papier. Sie trägt den Briefkopf des Reichsministers des Innern. Der Text ist mit einer Schreibmaschine getippt. Es gibt keine Notizen und Unterstreichungen.

Fragment okólnika Ministra Spraw Wewnętrznych Rzeszy z dnia 6 września 1944 r.

BArch R 1501/3768.

Ponieważ sanatorium i dom opieki w Lüneburgu miały doświadczenie w selekcji i mordowaniu pacjentów za pośrednictwem »oddziału pediatrycznego«, nadawały się później jako jeden z jedenastu »ośrodków gromadzenia chorych psychicznie pracowników ze Wschodu i Polaków« (»ośrodek gromadzenia cudzoziemców«). Ponadto w sanatorium i domu opieki w Lüneburgu przebywało już wielu pacjentów obcego pochodzenia. Od 1943 r. byli oni umieszczani na oddzielnych oddziałach.