NFC zu H-B-09

Das gedruckte Heft ist handschriftlich ausgefüllt. Die Einträge sind mit Füller geschrieben.

Fragment historii medycznej Henry’ego Weyna.

NLA Hanower Dolna Saksonia 330 Lüneburg Acc. 2004/134 nr 02100.

HENRY WEYN (1924 – 1945)

Henry Weyn uciekł wraz z ojcem z St. Niklas koło Antwerpii (Belgia) do Rzeszy Niemieckiej. W październiku 1944 r. został przyjęty do szpitala psychiatrycznego w Lüneburgu. Wraz z przeniesieniem go z budynku 21 do »punktu zbiorczego dla obcokrajowców« w budynku 15 kończą się wpisy w jego karcie medycznej. Rudolf Redepenning odnotował jedynie jego śmierć. W skądinąd kompletnej »krzywej drgawek« brakuje informacji o rzekomo śmiertelnych drgawkach ciągłych. Jest bardzo prawdopodobne, że Henry Weyn został zamordowany.

STEFAN LAPIKOW (1907 – 1945)

Stefan Lapikow zmarł w Lüneburgu tydzień po przybyciu z zakładu w Wehnen, nie będąc zbadanym przez lekarza. Chorzy robotnicy przymusowi doświadczali ciągłego wykluczenia i przemocy. Z powodu pracy przymusowej przybyli do sanatorium i domu opieki w stanie szczególnego osłabienia. Nie zwracano uwagi na fakt, że mówili w obcym języku. Ponieważ nie zapewniono im odpowiedniej ilości pożywienia i lekarstw, wielu z nich poważnie zachorowało i zmarło. Rudolf Redepenning zbadał ich dopiero dwa tygodnie po przybyciu.

Die Eintragung wurde mit der Schreibmaschine geschrieben. Handschriftlich wurde eine Ergänzung beigefügt.

Fragment historii choroby Stefana Lapikowa.

NLA Hanower Dolna Saksonia 330 Lüneburg Acc. 2004/134 nr 00683.

Der Aktendeckel ist aus roter Pappe. Die vorgedruckten Kategorien sind handschriftlich ausgefüllt.
Das Sachverzeichnis ist eine gedruckte Tabelle. Die persönlichen Angaben zu Ilja Matziuk sind handschriftlich ausgefüllt. Die Tabelle zum Besitz ist nicht ausgefüllt.

Okładka i spis treści dokumentacji medycznej Ilji Matziuka, strona przednia.

NLA Hanower Hann. 330 Lüneburg Acc. 2004/134 nr 01836.

ILJA MATZIUK (1944 – 1945)

Ilja Matziuk urodziła się 7 września 1944 roku w Delmenhorst. 14 grudnia 1944 roku została przewieziona ze szpitala psychiatrycznego Wehnen koło Oldenburga do szpitala psychiatrycznego w Lüneburgu wraz ze swoją matką, Marią Matziuk, która była robotnicą przymusową. Była jedną z 33 osób, które tego dnia przeniesiono do Lüneburga. Ponieważ nie była niepełnosprawna, Ilja nie została przyjęta na »oddział dziecięcy«, ale pozostała z matką. Mimo że była środa zimy, Ilja miała tylko koszulę i wełnianą kurtkę, cztery pieluchy z tkaniny i pierzynę, kiedy przybyła do Lüneburga.

Ilja Matziuk zmarła 3 stycznia 1945 r., w trzecim tygodniu po przybyciu do szpitala. Została pochowana na cmentarzu instytucji, w części przeznaczonej dla pacjentów zagranicznych, a nie na cmentarzu dziecięcym. Jako przyczynę śmierci podano »zakażenie grypą«. Jej matka została »wypisana po poprawie stanu zdrowia« 26 lipca 1945 r.

TADEUSZ CEBULA (1927 – 1945)

Tadeusz Cebula urodził się 5 grudnia 1927 roku w okręgu krakowskim w Polsce. Po zajęciu Polski przez Niemcy 1 września 1939 roku wielu Polaków i Polek zostało zmuszonych do pracy. Od 1944 roku do pracy tej rekrutowano również młodzież. Jednym z tych młodych ludzi był Tadeusz Cebula. Przebywał w obozie w Unterlüß koło Celle, gdzie pracował dla fabryki zbrojeniowej Rheinmetall-Borsig. Zgodnie z dokumentacją medyczną Tadeusz Cebula był zakwaterowany w obozie III. Ponieważ rzekomo był »wysoko upośledzony umysłowo i nieakceptowalny dla społeczności obozowej z powodu nieczystości«, lekarz zakładowy i obozowy Hartung nakazał umieszczenie go w zakładzie zamkniętym 18 stycznia 1945 r.

Z »listy inwentarza« wynika, że Tadeusz został przyjęty bezpośrednio do »oddziału robotników wschodnich« w budynku nr 15 w dniu 20 stycznia 1945 r. z parą drewnianych chodaków, czapką, dwiema parami spodni i dwiema koszulami – innymi słowy, ubraniem więźniarskim.

Spis treści autorstwa Tadeusza Cebuli, strona tytułowa.

NLA Hanower Hann. 155 Lüneburg Acc. 2004/085 nr 01701.

Der Vordruck der Krankengeschichte ist handschriftlich ausgefüllt. Mit blauer Tinte. Die Handschriften sind unterschiedlich. Auf der Vorderseite befindet sich ein roter Stempel. Darin steht: »Erbbiologisch erfaßt. Sippentafel u. Karteikarte angelegt.«

Fragment historii choroby Tadeusza Cebuli.

NLA Hanower Hann. 155 Lüneburg Acc. 2004/085 nr 01701.

Tadeusz Cebula był poważnie wychudzony. W jego aktach nie ma żadnych wzmianek o działaniach mających na celu ratowanie życia, takich jak dodatkowe posiłki lub karmienie przez sondę. Chociaż inny polski robotnik przymusowy mógł potwierdzić jako tłumacz, że Tadeusz Cebula miał dobre wykształcenie szkolne i był bardzo dobry z arytmetyki, Rudolf Redepenning uznał go za »wrodzonego słabego umysłowo«. Tadeuszowi odmówiono jakiejkolwiek terapii.

Tadeusz Cebula miał zaledwie 17 lat, kiedy zmarł 23 kwietnia 1945 roku w sanatorium i domu opieki w Lüneburgu.

KATHARINA KUNKA (1910 – 1947)

Katharina Kunka urodziła się na Ukrainie. Z powodu guza została przyjęta do szpitala St. Josefstift w Celle 4 października 1944 r. Po powrocie do obozu pracy przymusowej w Rheinmetall-Borsig-Werke w Unterlüß została zbadana przez lekarza zakładowego i obozowego. Została przyjęta do sanatorium i domu opieki w Lüneburgu z powodu »bezradności, niespokojnego rozglądania się, braku reakcji«. 20 stycznia 1945 r. umieszczono ją w »Sali Pracowników Wschodnich«, która została utworzona w budynku nr 16. W momencie przyjęcia opisano ją jako bladą, zahamowaną i przestraszoną, z »czerwonymi śladami« na klatce piersiowej wskazującymi na znęcanie się. W marcu 1945 r. Katharina Kunka czuła się lepiej i pracowała w kuchni, gdzie obierano warzywa.

We wrześniu 1945 roku u niej pojawiły się pierwsze objawy gruźlicy. Musiała się zarazić w zakładzie. Mimo że była już zdrowa psychicznie, nie została zwolniona z powodu gruźlicy.

Od tego momentu jej stan zdrowia ulegał znacznym wahaniom aż do śmierci 19 lipca 1947 roku. Gustav Marx kilkakrotnie zlecał jej karmienie przez sondę. Niemniej jednak 18 lipca 1947 roku odnotował »zaawansowany spadek sił« i »opłakany stan«. Następnego dnia Katharina Kunka zmarła. Zmarła w wieku 36 lat, oficjalnie z powodu gruźlicy płuc.

Das Deckblatt der Krankengeschichte ist ein Vordruck. Die Kategorien sind handschriftlich ausgefüllt, nur die vorläufigen Diagnosen mit Bleistift. Das Papier ist leicht abgegriffen.

Fragment historii medycznej Kathariny Kunki.

NLA Hanower Dolna Saksonia 330 Lüneburg Acc. 2004/134 nr 02058.

Das Verlegungsbuch ist in Leinen gebunden und hat ein helles Schild mit dem Titel. Das Buch ist von außen stark abgenutzt. Der Titel ist teilweise nicht mehr lesbar.

Księga przyjęć i wypisów (Dom 15), Szpital Psychiatryczny w Lüneburgu, od 1 października 1930 r. do 23 czerwca 1950 r.

ArEGL 46.

Rejestr oddziału zawiera listę pacjentów, którzy zostali przyjęci do budynku nr 15 szpitala psychiatrycznego w Lüneburgu w okresie od 1 października 1940 r. do 23 czerwca 1950 r. lub którzy zostali tam przeniesieni lub wypisani. Książka ilustruje różne fazy »eutanazji«. Jednocześnie stanowi świadectwo stopniowego przyzwyczajania się lub brutalizacji oraz pośredniego udziału w pozbawianiu praw i przemocy.

Do 1941 r. pacjenci i ich rzeczy osobiste były szczegółowo rejestrowane. Wraz z rozpoczęciem »eutanazji« zazwyczaj odnotowywano jedynie nazwiska. Wiosną 1941 r. udokumentowano zbiorowe transporty do ośrodków zagłady. Od 1944 r. pojawiają się anonimowe wpisy, np. »10 Rosjan«. Dom nr 15 stał się w międzyczasie tzw. »oddziałem robotników wschodnich«. W 1945 r. zmarłych rejestrowano jedynie jako znaki na kartach. Na jednej stronie znajduje się wpis »20/1 | Cebula | Przyjęcie | 151«. Odnosi się on do Tadeusza Cebuli.

Es ist eine Schwarz-Weiß-Zeichnung. Es ist ein ovales Medaillon. Juchim Schnal guckt ernst nach vorne. Er trägt einen dunklen Anzug mit gemustertem Hemd. Seine Haare sind dunkel und kurz geschnitten.

Portret Juchima Schnal, przed 1944 r.

Własność prywatna Oksany Fischer.

JUCHIM SCHNAL (1903 – 1945)

Juchim Schnal urodził się 11 października 1903 roku w Tomaschowie na Ukrainie (obecnie Polska). 6 stycznia 1944 roku, w prawosławne święto Bożego Narodzenia, został deportowany do pracy przymusowej. Kiedy żołnierze Wehrmachtu przeszukiwali dom, w którym mieszkał, był w łazience. Ponieważ nic nie słyszał, spłukał toaletę, co zwróciło ich uwagę na jego obecność. Został zabrany do Brake nad rzeką Wezerą w powiecie Wesermarsch, aby pracować w porcie. Z powodu wyczerpania został przyjęty do sanatorium i domu opieki Wehnen.

Wywiad

»Nie udało się osiągnąć porozumienia z Sch.[nal] Sch. całkowicie odizolował się od swoich rodaków i ostatecznie stał się coraz bardziej odizolowany«.

NLA Hanower Dolna Saksonia 330 Lüneburg Acc. 2004/134 nr 00381.

Fragment historii choroby Juchima Schnal.

NLA Hanower Dolna Saksonia 330 Lüneburg Acc. 2004/134 nr 00381.

14 grudnia 1944 r. Juchim Schnal został przeniesiony do sanatorium w Lüneburgu. Dopiero 3 stycznia 1945 r. został zbadany przez Rudolfa Redepenninga, ale wtedy był już w bardzo słabej kondycji fizycznej. Potem w jego dokumentacji medycznej pojawiło się tylko kilka wpisów. Wybór słów nie pozostawia wątpliwości, jak mało szacunku miał dla niego Redepenning.

»Wychudzony. Osłabiony. Zahamowany. Niezdolny do pracy. Skóra w miejscu rany pokryta ropą. Żałosny widok, nie może usiedzieć w miejscu! – Opieka nad raną. Wyniki badań, niezdolny do pracy.«

NLA Hanower Dolna Saksonia 330 Lüneburg Acc. 2004/134 nr 00381.

Trzy dni później Redepenning po prostu odnotował: »Opłakany stan«. Kolejne trzy dni później Juchim Schnal nie żył. Rankiem 13 lutego 1945 r. znaleziono go martwego w łóżku. Oficjalną przyczyną śmierci było »wyczerpanie spowodowane rozległym obrzękiem podskórnym skóry brzucha«. Juchim Schnal miał 41 lat. Mówi się, że był głęboko religijnym człowiekiem.

Es ist ein Abrisszettel. Das Papier ist etwas vergilbt. Der Nachweis ist mit der Schreibmaschine ausgefüllt.

Dowód tożsamości Franciszka Wajsena, po 1945 r.

Archiwa w Arolsen.

FRANCISZEK JÓZEF WAJSEN (1921 – 1945)

Franciszek Wajsen pochodził z Hrubieszowa w Polsce. Był synem rzemieślnika Józefa Wajsena i jego żony Katarzyny (z domu Hunkiewicz). Józef był pochodzenia niemiecko-żydowskiego. Franciszek miał czterech braci: Mieczysława, Jana, Kazimierza i Stanisława. Był drugim najstarszym z nich. Mieczysław wyjechał na Śląsk jako »etniczny Niemiec« i przeżył jako tłumacz we Francji. Jego młodszy brat Jan zniknął z dnia na dzień. Rodzina zakłada, że został rozstrzelany.

Wywiad

Es ist eine schwarz-weiße Postkarte. Sie ist abgegriffen und verknickt. Sieben junge Männer stehen im Freien um einen Strauch herum. Ein achter Mann hockt neben dem Strauch. Die Männer pflücken die Früchte des Strauchs. Sie tragen helle, leichte Hemden mit kurzen oder hochgekrempelten Ärmeln und etwas dunklere Hosen. Die meisten von ihnen blicken auf den Strauch. Zwei sehen direkt in die Kamera. Sie scheinen alle in guter Stimmung zu sein.

Kazimierz Wajsen (drugi od lewej?) wraz z innymi robotnikami przymusowymi, przed kwietniem 1944 r., Hamburg.

Własność prywatna Magdy Wajsen.

W maju 1942 roku bracia Kazimierz i Franciszek Wajsen zostali deportowani do Hamburga na roboty przymusowe. Trafili do dwóch różnych »obozów wychowawczych« – Franciszek za próbę ucieczki, a jego brat Kazimierz za »nielegalne zgromadzenia«. Kazimierz przeżył obóz koncentracyjny Neuengamme i został wyzwolony w maju 1945 roku na statku »Athen«.

Der Brief ist mit der Schreibmaschine geschrieben. Er ist handschriftlich unterzeichnet. Das Papier ist vergilbt.

List Hansa Follsticha do Urzędu Pracy w Hamburgu z dnia 4 grudnia 1942 r.

Archiwa w Arolsen.

Franciszek Wajsen nie był w stanie wytrzymać ciężaru pracy przymusowej. Został zatrzymany przez gestapo i 2 września 1942 r. przyjęty na oddział psychiatryczny Centrum Medycznego Uniwersytetu w Hamburgu-Eppendorf. Ponieważ został uznany za »niezdolnego do pracy«, a firma nie chciała go ponownie zatrudnić, urząd pracy zatwierdził zalecenie lekarza, aby powrócił do domu. Jednak nie powrócił.

Die Tabelle ist mit der Schreibmaschine geschrieben. Aufgeschrieben ist der Name und der Geburtsort der Person. Außerdem die Verhaftungsbehörde und Tag und Ort der Entlassung. Der Geburtstag wurde handschriftlich dazu geschrieben. Die Tabelle ist unterschrieben und hat einen Stempel.

Lista polskich robotników przymusowych, którzy zostali przeniesieni z więzienia sądowego w Cuxhaven do innych miejsc odosobnienia, 1944 r.

Archiwa w Arolsen.

W grudniu 1943 roku Franciszek pracował dla rolnika w Greversdorf-Oste. W marcu 1944 roku został zwolniony z więzienia sądowego w Cuxhaven i przekazany pod opiekę gestapo w »obozie pracy wychowawczej« w Bremie-Farge ze względu na ryzyko ucieczki. Stamtąd 26 czerwca 1944 r. został przeniesiony do szpitala psychiatrycznego w Lüneburgu. Matka Franciszka, Katarzyna Wajsen, uciekła wraz ze Stanisławem do Warszawy. Zostawiła męża. Józef podobno wyjechał później do Niemiec.

Die Anzeige ist mit Schreibmaschine geschrieben und von zwei Personen unterschrieben. Das Papier ist etwas vergilbt.

Wniosek Elisabeth Wolters o przymusowe przyjęcie Idy Mennen i jej córki Yvonne, z dnia 25 października 1944 r.

NLA Hanower Hann. 155 Lüneburg Acc. 56/83 nr 132.

YVONNE MENNEN (1938 – 1944)

Yvonne Mennen urodziła się 6 grudnia 1938 roku w Holandii. Jej rodzicami byli Hinderk Mennen, żołnierz, oraz jego żona Ida (z domu Leduc), Flamandka pochodząca z Belgii. Yvonne Mennen miała jedenaścioro rodzeństwa, z których pięcioro zmarło, a troje mieszkało w domu dziecka. Jej matka uciekła wraz z nią i dwójką rodzeństwa z Holandii do Rzeszy Niemieckiej. Przybyli do Bienenbüttel do obozu dla uchodźców NSV. Stamtąd zostali przeniesieni do przytułku dla ubogich z powodu nieczystości i rzekomej choroby psychicznej. Ostatecznie zakwaterowano ich w stajni. Dwuletnia siostra Yvonne Mennen i ośmioletni brat zarazili się tam świerzbem i musieli zostać przyjęci do szpitala pomocniczego w Uelzen. Następnie mieli zostać przewiezieni do domu dziecka NSV.

W desperacji matka zagroziła, że odbierze życie sobie i swoim dzieciom. Lekarz z Bevensen doszedł wówczas do wniosku, że Ida i Yvonne Mennen muszą zostać przyjęte do sanatorium w Lüneburgu. Zaledwie cztery tygodnie po przyjęciu Yvonne Mennen zmarła. Została zamordowana na »oddziale dziecięcym« i pochowana na cmentarzu dziecięcym. Jej matka przeżyła i została zwolniona 2 marca 1945 r., przed końcem wojny, jako »zreformowana«.

To jest nagrobek Timofeja Thomachinko. Zamiast jego prawdziwego imienia wyryto »Schannschinoko«. Timofej Thomachinko nie wydawał się nawet godny, aby podać daty jego urodzenia i śmierci. Często na nagrobkach podawano nieprawidłowe daty śmierci, a imiona nie były zapisywane poprawnie. Było to sprzeczne z ustawą o grobach wojennych.

Der Grabstein ist klein und flach. Darauf eingraviert ist in Großbuchstaben der falsche Name »Schannschinoko«. Die Lebensdaten fehlen.

ArEGL.

Das Sachenverzeichnis ist mit der Hand ausgefüllt. Es ist etwas ausgeblichen.

Nie ma prawie żadnych zdjęć kobiet będących »pracownicami z Europy Wschodniej«. Dowód tożsamości ze zdjęciem Marii Medvedieva został jej wydany, gdy została przeniesiona 20 listopada 1944 r. Jej dokumentacja medyczna składa się wyłącznie z formularza personalnego i listy rzeczy osobistych.

Inwentarz rzeczy osobistych Marii Medvedevy, 3 lipca 1944 r.

NLA Hanower Hann. 155 Lüneburg Acc. 2004/085 nr 01028.

Die drei Frauen blicken fröhlich. Die Teller sind reichlich gefüllt. Sie sind sorgfältig frisiert und tragen unterschiedliche Kleidung. Auf der Kleidung der rechten Frau ist ein Aufnäher mit dem Begriff »OST« zu sehen.

Zdjęcie przedstawia »pracownice z Europy Wschodniej« przy stole zastawionym pełnymi talerzami. Jest to zdjęcie propagandowe z lutego 1943 roku.

BArch Zdjęcie 183-J05126.

MARIA MEDWEDIEWA (1925 – 1944)

Maria Medvedieva urodziła się 5 lutego 1925 roku. Ponieważ określano ją mianem »pracownika ze Wschodu«, możliwe jest, że pochodziła z Rosji. Była pomocnicą rolniczą u rolnika Friedricha Fischera w Oldendorfie (Bremervörde). Początkowo Fischer opisywał swoją robotnicę przymusową jako pracowitą i wydajną. Potem jednak przestała dobrze pracować. W końcu zaczęła zachowywać się dziwnie, co wzbudziło w nim podejrzenie, że nie jest zdrowa psychicznie. Maria Medvedieva została przedstawiona lekarzowi 1 lipca 1944 r. i przyjęta do sanatorium w Lüneburgu 3 lipca 1944 r., początkowo na oddział obserwacyjny w budynku 22. Stamtąd została przeniesiona na »oddział pracowników ze Wschodu« w budynku 16. Została zarejestrowana do badań nad biologią dziedziczną. W chwili przybycia miała na sobie ubranie robocze w złym stanie, identyfikator »Ost« i drewniane chodaki. Fischer twierdził, że w nocy weszła nago do jego sypialni i zachowywała się lubieżnie, co było prawdopodobnie twierdzeniem mającym na celu ochronę. Maria Medvedieva została przeniesiona 20 listopada 1944 r. w ramach transportu zbiorowego. Miejsce przeznaczenia nie jest znane. Niemal pewne jest, że została zamordowana w lesie lub w ośrodku zagłady w Polsce.

ADAM RABSCHICK (1862 – 1942)

Adam Rabschick był ofiarą eutanazji nie tylko jako »cudzoziemiec«, ale także jako osoba bezdomna. Urodził się w Keplow na Węgrzech. Jako młody człowiek bezskutecznie próbował wstąpić do huzarów, następnie handlował pułapkami na myszy i pracował dorywczo w rolnictwie. Mieszkał w okolicy Hanoweru i Hildesheim, ledwo wiążąc koniec z końcem. Pił alkohol. Kilkakrotnie aresztowano go za włóczęgostwo. Jego emerytura nie wystarczała, a on nie umiał ani czytać, ani pisać, ani liczyć. Musiał żebrać, co również kilkakrotnie doprowadziło go do więzienia. Stamtąd w 1930 roku został wysłany do sanatorium w Wunstorfie. Przydzielono mu terapię zajęciową, polegającą na wyplataniu koszy i wyciąganiu odłamków. W 1941 roku sanatorium w Wunstorfie zostało zlikwidowane, aby zrobić miejsce dla instytucji pomocy społecznej dla młodzieży. Adam Rabschick został zatem przeniesiony do sanatorium w Lüneburgu 12 sierpnia 1941 roku i przyjęty do domu nr 25. Kiedy 9 października 1941 roku utworzono tam »oddział dziecięcy«, przeniesiono go do domu nr 6. Zmarł tam 24 stycznia 1942 roku. W jego przypadku prawdopodobna jest gwałtowna śmierć.

Der Vordruck ist mit der Schreibmaschine ausgefüllt. In der linken oberen Ecke ist sein Foto aufgeklebt. Das Krankenblatt hat links einige Flecken.

Dokumentacja medyczna Adama Rabschicka.

NLA Hanower Dolna Saksonia 330 Lüneburg Acc. 2004/134 nr 00513.

Der Brief ist gelocht und an den Rändern leicht geknickt. Er ist mit der Schreibmaschine geschrieben. Oben befindet sich ein kleiner blauer Stempel mit dem Absendedatum. Unten befinden sich zwei Namenskürzel.

List od administratora okręgu Stade do prezesa Hanoweru z dnia 19 lipca 1943 r.

NLA Stade Rep. 274 Stade nr 80.

Das Deckblatt ist teilweise mit der Schreibmaschine und per Hand ausgefüllt. Es sind verschiedene Handschriften zu sehen.

Fragment dokumentacji medycznej Galiny Radomskiej.

NLA Hanower Dolna Saksonia 330 Lüneburg Acc. 2004/134 nr 02503.

GALINA RADOMSKA (1918 – 1944)

Galina Radomska pochodziła z Kijowa na Ukrainie i była córką lekarza Antona Radomskiego. Została przydzielona do szpitala w Stade i była odpowiedzialna za opiekę medyczną nad »barakami robotników ze Wschodu« w tym mieście. Latem 1943 roku miała zostać przydzielona do fabryki Volkswagena w »Mieście Samochodu KdF« (Wolfsburg), aby zapewnić opiekę medyczną jeńcom wojennym przebywającym tam. Nie doszło do tego, ponieważ zachorowała. Odmówiono jej repatriacji do ojczyzny. 31 lipca 1943 roku została przyjęta do sanatorium i domu opieki w Lüneburgu; jej ojciec przebywał wówczas w Warszawie. Przeniesienie zbiorowe jedenastu miesięcy później dowodzi, że placówka w Lüneburgu była już w pierwszej połowie 1944 roku ośrodkiem przejściowym dla »eutanazji cudzoziemców«.

GJURAGI SOKCEVIC (1907 – 1944)

Gjuragi Sokcevic jest jedyną ofiarą zabójstwa pacjentów w szpitalu miejskim w Lüneburgu, której zdjęcie zostało umieszczone w folderze z rejestrem zgonów. Pochodził z Rosji i wykonywał przymusową pracę dla firmy budowlanej Wayss & Freytag w Hamburgu. Założona w 1875 r. spółka akcyjna zarobiła dużo pieniędzy na usuwaniu gruzu. Po wojnie udało jej się założyć nową firmę, która produkowała materiały budowlane z gruzów wojennych.

Gjuragi Sokcevic został przydzielony do prac ziemnych, co oznaczało, że musiał kopać łopatą. Zakwaterowano go w obozie zbiorowym Alt Garge w powiecie Lüneburg. Z powodu gruźlicy trafił do szpitala miejskiego w Lüneburgu. Tam, 18 czerwca 1943 r., został zamordowany przez Güntera Schulza poprzez podanie zbyt dużej dawki morfiny.

Es ist ein Schwarz-Weiß-Porträt. Es ist vergilbt. Er guckt direkt in die Kamera. Er wirkt sehr hager und erschöpft. Er trägt einen dunklen Mantel und ein helles Hemd. Seine Haare sind nach hinten gekämmt.

Gjuragi Sokcevic, około 1943 roku.

StadtALg, PSLG-S, 95.