WILHELM SAUL (1906 – 1976) I
MARIE WEGE (1901 – 1943)
Wilhelm Saul Sr. i jego żona Wilhelmine prowadzili małe gospodarstwo w Scharnebeck, Im Fuchsloch 13, z kilkoma świniami i krowami oraz stodołą ze zbożem, słomą i sianem. Życie na farmie charakteryzowało się ciężką pracą i członkostwem w niezależnym kościele protestanckim (SELK). Była to społeczność, która trzymała się razem. Para miała pięcioro dzieci: Marie, Minnę, Wilhelma Jr, Annę i Emmę. Ponieważ nie było pracowników, dzieci musiały wcześnie pomagać.
Po ukończeniu szkoły córki pracowały jako pomoce domowe w różnych gospodarstwach, gdzie zazwyczaj spotykały swoich przyszłych mężów. Minna wyszła za mąż za rolnika Johannesa Schmidta ze Stelle w 1930 roku. Najmłodsza córka Emma wyszła za mąż za kołodzieja Wilhelma Schlichtinga z Südergellersen. Anna poślubiła Hermanna Tiedge w 1938 roku. Najstarsza córka Marie poślubiła w 1931 r. Hansa Wege, młodszego o sześć lat budowniczego studni. Ojciec Marie, Wilhelm Senior, kupił dla niej i jej męża małe gospodarstwo w Brietlingen, gdzie rodzina Wege mieszkała i pracowała od tego czasu.
Mąż Marie, Hans Wege, wniósł do małżeństwa przedmałżeńską córkę i mieli razem jeszcze troje dzieci: Hansa-Heinricha, Marianne i Hildegardę. 8 kwietnia 1938 r. Hans Wege złożył w gminie Brietlingen wniosek o jednorazowy zasiłek rodzinny. Od tego momentu rodziny Wege i Saul znalazły się w centrum zainteresowania narodowosocjalistycznej »eugeniki«. Chociaż Marie była pacjentką sanatorium i domu opieki w Lüneburgu od sierpnia do grudnia 1928 r., władze sanitarne zaświadczyły, że nie ma »poważnych obaw zdrowotnych« dotyczących wniosku o jednorazowy zasiłek na dziecko.
Niemniej jednak wniosek o zasiłek rodzinny nie pozostał bez konsekwencji. Złożone rok wcześniej zawiadomienie o sterylizacji Wilhelma Saula Jr. zostało teraz wykorzystane jako okazja do wezwania go do wydziału zdrowia i zbadania go. Sporządzono »tabelę klanów«. Wilhelm Jr. stawił się na wizytę w towarzystwie ojca. Pomimo przeciwnych starań, rodzina Saulów została następnie sklasyfikowana jako »dziedziczna«. W rezultacie Wilhelmine Saul odmówiono przyznania tak zwanego »Krzyża Honorowego Niemieckiej Matki« i wszczęto postępowanie sądowe w sprawie bezpłodności Wilhelma Saula Jr.
Pięć lat po urodzeniu najmłodszej córki Marie Wege ponownie zachorowała. 8 lutego 1943 r. została przyjęta do przytułku w Lüneburgu przez lekarza rodzinnego z Scharnebeck z powodu »szaleństwa maniakalno-depresyjnego«. Była bardzo niespokojna i odmawiała jedzenia. Próba sztucznego karmienia jej nie powiodła się – upadła. Zmarła zaledwie dwa tygodnie po przyjęciu do szpitala, 19 lutego 1943 r., a jako przyczynę zgonu podano »zapalenie mięśnia sercowego«. Chociaż Marie była pacjentką przytułku w Lüneburgu zaledwie kilka dni przed śmiercią, odwiedzali ją rodzice, mąż i inni krewni. Klinika nie była w stanie uratować jej życia. Zakres, w jakim padła ofiarą braku opieki, pozostaje niejasny. Po śmierci Marie rodzina powiedziała: »Cóż, może jej pomogli«, relacjonuje Lisa Michaelis, siostrzenica Marie i Wilhelma Saulów.
Ponieważ Wilhelm Jr. nie był w stanie przejąć gospodarstwa rodziców, w 1946 r. zostało ono przekazane jego siostrze Annie. Jako brat otrzymał dożywotnie prawo pobytu, darmowe jedzenie i picie oraz kieszonkowe. W 1958 r. Anna wystąpiła o odszkodowanie i zadośćuczynienie za przymusową sterylizację brata. Otrzymała wsparcie od kuzyna. Złożyli pozew do Izby Cywilnej Sądu Okręgowego w Lüneburgu. Sprawa została oddalona 19 września 1959 roku.
Podany powód był następujący: »Zgodnie z § 189 ust. 1 BEG, wnioski o odszkodowanie należało składać do właściwego organu odszkodowawczego do dnia 1 kwietnia 1958 roku. Nieformalny wniosek otrzymany 17 kwietnia 1958 r. nie dotrzymał tego terminu. […] Jednakże nie byłoby również możliwe uzasadnienie roszczenia o odszkodowanie. Jak wynika z akt chorób dziedzicznych Państwowego Urzędu Zdrowia w Lüneburgu, z którymi się zapoznano, sterylizacja wnioskodawcy […] miała miejsce z powodu ›słabego umysłu z przeszczepioną schizofrenią‹. Procedura przebiegła zgodnie z planem. Nie ma żadnych przesłanek wskazujących na to, że środek ten był skierowany przeciwko skarżącej z powodu sprzeciwu wobec narodowego socjalizmu, rasy, wiary lub ideologii, jak wymaga tego § 1 federalnej ustawy odszkodowawczej [BEG], ani z akt, z którymi się zapoznano, ani z oświadczenia skarżącej. Ponieważ […] przeprowadzona sterylizacja została zarządzona na podstawie ustawy o zapobieganiu dziedzicznie choremu potomstwu z dnia 14 lipca 1933 r. […], należy raczej założyć, że decydujące znaczenie miały tu względy eugeniczne. W związku z tym wniosek należało odrzucić«.
Siostra Wilhelma, Anna, odwołała się od decyzji odmownej i złożyła pozew. Tydzień przed terminem rozprawy, 12 lutego 1960 r., ona i jej kuzyn wycofali swoje odwołanie »w porozumieniu« z Wilhelmem Saulem Jr. Powody do dziś nie są znane. Wilhelm Saul Jr. mieszkał na farmie rodziców ze swoją siostrą Anną i jej rodziną do dwóch lat przed śmiercią. Od 1973 r. opiekę nad nim przejęła jego siostrzenica Lisa. Zmarł w 1976 roku w Dolnosaksońskim Szpitalu Państwowym w Lüneburgu. Dopiero w ostatnich latach jego życia, kiedy rodzina stopniowo stawała się przytłoczona opieką nad nim, Wilhelm stał się pacjentem psychiatrycznym. Po jego śmierci rodzina przeniosła go do Scharnebeck, aby mógł spocząć w domu.