NFC zu N-K-02
NIE KONIEC
Wskaźniki obłożenia i śmiertelności w sanatorium i domu opieki w Lüneburgu w latach 1910-1947, z błędami w obliczeniach.
NLA Hannover Nds. 721 Hannover Acc. 61/81 n. 28/7.
Przez dziesięciolecia istniało tylko jedno obliczenie dotyczące śmiertelności w zakładzie leczniczo-opiekuńczym w Lüneburgu. Było ono wykorzystywane bez weryfikacji we wszystkich postępowaniach wyjaśniających i badaniach, mimo że zawierało zasadniczy błąd. Obliczenie to zakładało, że nie doszło do żadnych przeniesień chorych. Transport chorych do innych zakładów nie został uwzględniony w obliczeniach. Jeśli jednak przyjąć za podstawę rzeczywistą, znacznie niższą liczbę chorych w Lüneburgu, wskaźniki śmiertelności są znacznie wyższe.
Po tym, jak Willi Baumert został w 1943 r. oddelegowany na pełny etat do Lüneburga, śmiertelność wzrosła do ponad 30 procent. Ponieważ we wrześniu 1944 r. został powołany do służby wojskowej, w 1944 r. spadła ona do 27 procent. Rok 1945 był rokiem najwyższej śmiertelności w zakładzie leczniczo-opiekuńczym w Lüneburgu. W wyniku masowej śmierci przekroczyła ona 35 procent. W 1946 roku umierał co piąty pacjent, a w 1947 roku nadal ponad co dziesiąty.
Podczas wojny nie umierało więcej niż trzech chorych dziennie. Zmieniło się to na początku kwietnia 1945 roku. W niektórych dniach kwietnia, maja i czerwca umierało niezwykle dużo chorych. Były to prawdziwe »dni śmierci«. Śmierć z przyczyn naturalnych lub chorobowych jest mało prawdopodobna. Mordowanie zakończyło się dopiero pod koniec sierpnia 1945 r. Jeszcze do lata 1946 r. akceptowano śmierć wielu chorych z powodu głodu oraz wyraźnego niedożywienia i niewłaściwego zaopatrzenia.
Wyciąg z decyzji Wyższego Sądu Krajowego w Celle z dnia 9 października 1952 r. w sprawie wznowienia postępowania w sprawie dziedzicznego stanu zdrowia Georga Marienberga.
NLA Hannover Hann. 138 Lüneburg Acc. 102/88 Nr. 1324
W 1951 roku Georg Marienberg starał się o wznowienie sprawy dotyczącej zdrowia dziedzicznego i miał nadzieję na odszkodowanie. Dyrektor sądu rejonowego Jahn, który od 1940 roku był sędzią w sądzie ds. zdrowia dziedzicznego w Lüneburgu, doszedł do wniosku, że jego ówczesna decyzja była zgodna z prawem. Georg Marienberg złożył odwołanie do Wyższego Sądu Krajowego w Celle. Odwołanie zostało odrzucone w 1952 roku. Postępowanie nie zostało wznowione.
W postępowaniach rewizyjnych osoby poszkodowane często stawały przed tymi samymi sędziami, którzy wcześniej wydali wyroki o przymusowej sterylizacji. Musiały one również ponownie przejść test inteligencji. Tak samo było w przypadku Emmi Nielson, która podobnie jak jej przyrodni brat Georg Marienberg złożyła wniosek o rewizję wyroku. Jej wniosek został odrzucony, a ona sama musiała pokryć koszty postępowania.
Fragment zapisu niepublicznego posiedzenia w sprawie wznowienia sprawy dziedzicznej choroby Emmi Nielson z dnia 25 maja 1951 r.
NLA Hannover Hann. 138 Lüneburg Acc. 103/88 n. 662.
Wyciąg z decyzji w sprawie o odszkodowanie Wilhelm Saul jun. z dnia 19 września 1959 r.
NLA Hannover Nds. 720 Lüneburg Acc. 139/90 n. 107.
W 1958 roku siostra Wilhelma Saula wystąpiła o odszkodowanie i zadośćuczynienie za przymusową sterylizację swojego brata. Złożyła pozew do izby cywilnej Sądu Krajowego w Lüneburgu. Pozew został oddalony, ponieważ termin składania wniosków został przekroczony o kilka dni, a »powody eugeniczne« określone w ustawie z 1933 roku nie zostały podważone.
Wyroki wydane w latach 1934–1949 były przez dziesięciolecia bez wyjątku potwierdzane. Ponieważ podobne przepisy dotyczące sterylizacji obowiązywały również w innych krajach, »ustawa o zapobieganiu rodzeniu się dzieci chorych genetycznie« nie była postrzegana jako nazistowska.
»›Ustawa o zapobieganiu chorobom dziedzicznym« z 14 lipca 1933 r. nie jest typowym prawem narodowosocjalistycznym, ponieważ podobne ustawy istnieją również w krajach rządzonych demokratycznie – np. w Szwecji, Danii, Finlandii i niektórych stanach USA; jednak federalna ustawa o odszkodowaniach przyznaje odszkodowania jedynie ofiarom prześladowań w ramach reżimu narodowosocjalistycznego oraz, w kilku wyjątkowych przypadkach, ofiarom, które poniosły szkody w wyniku szczególnie poważnych naruszeń zasad praworządności.«
Niemiecki Bundestag, protokół plenarny 2/191, s. 10876 z dnia 7 lutego 1957 r.
PAMIĘTAĆ O KREWNYCH
Niemiecki Bundestag, głosowanie nad zniesieniem »Ustawy o zapobieganiu rodzeniu dzieci z chorobami dziedzicznymi«, 2007 r. Kilku posłów głosuje przeciwko, a kilku wstrzymuje się od głosu.
Film „Piękny nowy człowiek. Higiena rasowa jako cel państwowy“
(NDR, 2015); kod czasowy 00:41:27.
W 1980 r. osoby poszkodowane mogły ubiegać się o jednorazową wypłatę w wysokości 5000 marek niemieckich. W 1988 r. niemiecki Bundestag po raz pierwszy uznał przymusowe sterylizacje za zbrodnię nazistowską. Dopiero w 1992 r. wprowadzono ustawowy zakaz sterylizacji ludzi wbrew ich woli. Wyroki sądów ds. zdrowia dziedzicznego zostały uchylone w 1998 roku. W 2011 roku po raz pierwszy wypłacono odszkodowania w wysokości 291 euro miesięcznie.
Ocalali z »oddziału dziecięcego« oraz krewni ofiar zbrodni eutanazji zostali w dużej mierze wykluczeni z późniejszych działań mających na celu rozliczenie zbrodni. Rodziny często przez dziesiątki lat nie wiedziały nic o rzeczywistym losie swoich bliskich. Kiedy dziś dowiadują się o okolicznościach ich śmierci, nie mają już prawa do odszkodowania ani zadośćuczynienia. Zbrodnie te uległy przedawnieniu. Ofiary i ich rodziny należą do grona osób poszkodowanych przez nazistów, których straty nigdy nie zostały zadośćuczynione.
MYŚLENIE Z WYPRZEDZENIEM I PONOWNA OCENA
Wprowadzony w czasach nazizmu test inteligencji był stosowany jeszcze długo po 1945 roku. Zmieniono jedynie pytania dotyczące wydarzeń politycznych. Autor Gerhard Kloos kierował w czasach nazistowskich »oddziałem dziecięcym« w Stadtroda. Ponadto przed 1945 r. zasłynął w środowisku lekarskim dzięki »leczeniu stopniowemu« (praca przymusowa, niedożywienie i odmowa terapii) oraz zatruwaniu osób o odmiennych poglądach politycznych. Kiedy ukazało się trzecie wydanie jego testu inteligencji, kierował szpitalem Bad Pyrmont w południowej Dolnej Saksonii.
Gerhard Kloos: Instrukcje dotyczące testów na inteligencję w
postępowaniach sądowych w sprawach dziedzicznych, Jena 1941.
Gerhard Kloos: Instrukcje dotyczące testów na inteligencję w
psychiatric diagnostics, Stuttgart 1952.
Również obecnie istnieją testy inteligencji, które częściowo nie uwzględniają faktu, że osoba badana jest pochodzenia zagranicznego. Z tego powodu u zbyt wielu dzieci pochodzenia zagranicznego stwierdza się »potrzebę wsparcia rozwoju umysłowego«. Również dwujęzyczność jest oceniana jako czynnik utrudniający. Niemniej jednak testy takie są pomocnym narzędziem w rozpoznawaniu potrzeb wsparcia.
Po opublikowaniu raportu komisji ds. badań psychiatrycznych w 1975 r. nastąpiło odejście od dotychczasowej opieki szpitalnej. Po raz pierwszy uwzględniono potrzeby i trudności osób dotkniętych chorobą oraz ich rodzin. Środki przymusu były stosowane rzadziej. Podjęto wiele działań mających na celu zmniejszenie uprzedzeń wobec chorób psychicznych i niepełnosprawności. Niemniej jednak do dziś panuje przekonanie, że osoby chore i niepełnosprawne nie są równorzędne z osobami zdrowymi. Instytucje nastawione na zysk wzmacniają to przekonanie, ponieważ osoby dotknięte chorobą szybko stają się »istnieniami balastowymi«.
Haftowana serwetka, praca pacjenta, pochodzenie nieznane, przekazana przez Helgę Guddat, 1975.
StArEGL 21.
Nie wiadomo, kto wyhaftował tę chusteczkę.
tę chusteczkę. Ale podobnie jak w przypadku haftu Marthy Kaufmann w pokoju
HANDELN, motywy i napisy są następujące
odzwierciedlają doświadczenie psychiatrii w 1975 roku.
»Keinen Tag länger« (»Ani dnia dłużej«), w: Lüneburger Landeszeitung z 20.3.1976, s. 3.
StadtALg, 8.2-LLA-B, 476.
W celu poprawy opieki nad chorymi w szpitalu krajowym w Lüneburgu w latach 1974–1978 wybudowano nowy, centralny budynek pełniący funkcję »kliniki«.
»W wieku 77 lat szpital LKH staje się nowoczesny«, w: Lüneburger Landeszeitung z dnia 31 stycznia 1978 r., s. 12.
StadtALg, 8.2-LLA-B, 498.
Kwestionariusz Uniwersytetu Medycznego w Hanowerze dotyczący projektu badawczego »Choroby psychiczne wśród obcokrajowców mieszkających w Republice Federalnej Niemiec«, wiosna 1984 r.
ArEGL 19.
Nawet po 1975 r. osoby obcego pochodzenia nadal spotykają się z uprzedzeniami. Projekt badawczy na Uniwersytecie w Hanowerze zakładał, że istnieje związek między obcym pochodzeniem a chorobą psychiczną. Szpital w Lüneburgu był jedynym szpitalem, który nie wziął udziału w tym badaniu. Czynnikiem decydującym nie były jednak względy etyczne, ale ochrona danych. Do dziś wsparcie dla pacjentów obcego pochodzenia i unikanie wielokrotnej dyskryminacji nie są wszędzie sprawą oczywistą.
Hans Heinze senior (po lewej) z synem Hansem Heinze juniorem (2. od prawej) i trójką wnuków, około 1966 r.
Własność prywatna Hilde Winkelmann | Grupa robocza Stumbling Stones Rehburg-Loccum.
W latach 1954–1978 w szpitalu psychiatrycznym dla dzieci i młodzieży w Wunstorfie oraz w placówkach opiekuńczych objętych opieką medyczną tego szpitala przeprowadzono co najmniej 18 badań nad lekami i szczepionkami na niemowlętach, dzieciach i młodzieży. Badania te przeprowadzono bez zgody osób, których dotyczyły. Odpowiedzialnym lekarzem był początkowo Hans Heinze senior, a od 1966 r. Hans Heinze junior. Dzięki współpracy z Fritzem Stöckmannem, w latach 1960–1974 głównym lekarzem zakładów w Rotenburgu, badania leków przeprowadzano również tam. Badanie zlecone w 2017 roku przez Ministerstwo Spraw Socjalnych Dolnej Saksonii dwa lata później wykazało między innymi, że nie można już ustalić liczby poszkodowanych dzieci i młodzieży. Badanie nie zawierało również żadnych informacji na temat ewentualnych szkód wyrządzonych dzieciom w wyniku badań.